Francesco Agresti
Kleine producent | Bijzonder | Lazio
Oude familie olijfgaard
Francesco tijdens het bezoek van Mark in Oktober 2023
De heuvels van de Colline Pontine in Lazio hebben een gunstige ligging ten opzichte van de Tyrreense zee. In de zomer brengt de zee de nodige verkoeling, en in de winter zorgt het warme zeewater voor een mild klimaat. Ideaal voor de olijfteelt.
Maar het heuvelachtige gebied zorgt ook voor de nodige uitdaging. De olijfbomen kunnen alleen op terrassen verbouwd worden. Deze terrassen worden beschermd door gestapelde stenen muren. Niet alleen houden ze de terrassen in stand, ze reguleren ook de waterhuishouding. De terrassen vergen het nodige aan onderhoud en ook de cultivatie en oogst van de olijven is pure handarbeid. Machines kunnen in dit landschap hun weg niet vinden.
Dit is dan ook de reden waarom veel oude olijfgaarden in dit gebied al enkele generaties geleden verlaten zijn. Het gevolg: erosie van het gebied, overwoekerde olijfgaarden en vervallen muurtjes.
Francesco Agresti zag er zijn kans. Want ook zijn familie, van oudsher boeren, liet een olijfgaard meer dan 30 jaar geleden verwaarloosd achter. Rigoureus nam hij de olijfgaarden onderhanden, restaureerde talloze stenen muurtjes en ging met slechts één doel aan de slag: de béste olijfolie ter wereld maken. Duurzaam en met een bewezen effect op de gezondheid.
Zijn percelen, verdeeld over de gemeentes Itri en Sonnino, hebben geweldige olijven voortgebracht. Francesco nam invloed op ieder detail van het proces, tot en met het persen van de olijven. Met de 501 altitudo bewees hij meteen tot de beste ter wereld te behoren, met een berg aan internationale awards en erkenningen. En -meest recent- een gouden keurmerk van het Olijfolie Instituut.
Olijfbomen maken sinds de eerste helft van 1800 deel uit van de cultuur van mijn familie. Gedocumenteerde bronnen en herinneringen kunnen niet verder gaan, maar alles wijst erop dat de band diepere wortels heeft.
Van een zelfvoorzienende olijventeelt: olie en olijven als ruil- en voedingsmiddel, het snoeiafval om te koken en te verwarmen, zijn we na meer dan twee eeuwen uitgegroeid tot een duurzame, nutraceutische* en heroïsche olijventeelt.
Aspecten die tot 20 jaar geleden niemand in verband zou hebben gebracht met olie of olijven, zijn nu, de enige manier om de olijventeelt te verbeteren.
* Een nutraceutisch product wordt gedefinieerd als een product dat ontleend is van een voedingsproduct, wordt verkocht als een geneesmiddel en waarvan is aangetoond dat het fysiologische voordelen biedt of beschermt tegen chronische ziekten. Functionele voedingsmiddelen beschikken over dezelfde eigenschappen, maar worden verkocht als een voedselproduct.
501 Altitudo olijfolie
De 501 is de iconische olijfolie van Agresti. Medium fruitig, fris en met verfijnde bitterheid en scherpte die niet overheersend zijn.
Bekroond met talloze internationale awards en een gouden keurmerk van het Olijfolie Instituut.
De olijfgaarden
Francesco's olijfgaarden liggen op een hoogte van 400-500 meter boven zeeniveau. De steile hellingen bestaan voornamelijk uit kalkzandsteen en liggen in zuid- zuidwestelijke richting. Je kijkt letterlijk uit op de Middellandse zee.
Het steile karakter van het terrein met hellingen van wel 30% maakt machinaal bewerken onmogelijk. Alles moet met de hand. Van de snoei van de ruim 1200 -deels eeuwenoude- bomen, tot het stapelen van de stenen muurtjes. Van oogst tot transport van de olijven. Een enorme inspannende en tijdrovende klus.
Francesco vertrouwt slechts een klein aantal van ervaren helpers tijdens de oogst. Nauwkeurig worden alleen de perfecte en vroegrijpe olijven in kleine kratjes gelegd. Elke vorm van beschadiging wordt voorkomen en zo vaak als mogelijk rijdt Francesco zijn olijven zelf naar de pers. Binnen 6 uur zijn alle olijven verwerkt tot de hoogste kwaliteit extra vergine olijfolie. En niet op de manier zoals de baas van de perserij het wil. Nee. Op de manier zoals Francesco het wil. Perfect tot in het laatste detail.
CO2 compensatie
De eeuwenoude bomen van Agresti leggen meer CO2 vast dan er wordt gegenereerd tijdens alle fasen van de olieproductie: van cultivatie tot de oliemolen en de verkoop.
Het beheer in de olijfgaarden is gebaseerd op conservatieve agronomische technieken die een positief milieueffect hebben (droge teelt, alleen irrigatie met regenwater, begrazing, handmatig oogsten en snoeien, tweefasige persingstechniek met lager water- en energieverbruik). Dat is niet alleen rechtvaardig naar de natuur, maar het is de enige manier om hooggelegen terrasvormige olijfgaarden te beheren.
In de olijfgaarden bevinden zich enkele strikte mini-natuurreservaten. Hier wordt de groei van mediterrane struiken bevorderd ter ondersteuning van de biodiversiteit in dit unieke gebied.
Het fascinerende terrein in de Pontijnse heuvels in Lazio. De bakermat van de Itrana olijfsoort.
Bijzonder project
In de afgelopen 50 jaar is 80% van de olijfgaarden in het submediterrane gebied verlaten. Simpelweg omdat de jongere generaties geen brood meer zien in het zware werk van de olijventeelt. Vooral bij bewerkelijke olijfgaarden zoals in de heuvels van Lazio. Daar is tussen de jaren 80 en 2010 het areaal met olijfgaarden met 2000 hectare verminderd.
Itrana Alta Quota is de naam van het door Agresti opgezette project om het risico van braaklegging van de heuvelachtige gebieden van de Dop Colline Pontine (Pontijnse heuvels) tegen te gaan.
Francesco zegt daarover: "Wanneer opgeven de overhand krijgt op volharding, is de olijfboer niet de enige die verliest. Verlies van biodiversiteit, bodemerosie, hydrogeologische en landschapsschade zijn slechts enkele van de gevolgen van het opgeven van de grond voor het ecosysteem."
Het wordt nog erger wanneer het gaat om terrassen met gestapelde stenen muren die zonder onderhoud hun draagkracht verliezen.
Als we Francesco vragen waarom hij toch doorzet zegt hij: "De landbouwomstandigheden in heuvelachtig terrein zijn gemiddeld beter dan op vlaktes. Dus waarom opgeven? Waarom niet proberen het tij te keren? Alleen maar willen is niet genoeg, er zijn echte acties nodig. Daarom is het belangrijk om extra olijfolie van eerste persing te kopen die op terrassen is geproduceerd."
Dat deze bijzondere olijfolie maker een groot talent is behoeft geen enkele twijfel. Met slechts 2000 geproduceerde liters olijfolie in 2023 van buitengewone kwaliteit toont hij dat lef, vakmanschap, traditie en doorzettingsvermogen zijn drijfveren zijn. Van de opbrengsten alleen kan hij niet leven, maar zijn passie voor biodiversiteit, duurzaamheid en kwaliteit is niet te stoppen. Francesco is een grootheid die groots is in bescheidenheid. Bij Olicious krijgt hij een podium, want dat verdient hij.